دبیر اجرایی بیست و هفتمین جشنواره تئاتر استان یزد:
به شکستت عاقلانه بیاندیش و احترامش کن
محمدرضا ابوالحسنی، یکی از پیشکسوتان کوشا و پرتوان استان یزد به شمار می رود که سال هاست سنگر تئاتر را رها نکرده و از هیچ کار و کوششی برای رشد و پویایی این هنر در استان یزد، دریغ نمی کند. وی که افزون بر مدیریت گروه تئاتر پوریای ولی، سال هاست به حساب های مالی انجمن هنرهای نمایشی یزد در دوره های گوناگون نیز رسیدگی می کند، ۴ روز پیش از آغاز بیست و هفتمین جشنواره تئاتر استان، به عنوان دبیر اجرایی جشنواره، جایگزین دبیر اجرایی پیشین شد.
به گزارش تئاتر یزد؛ دریکی از روزهای شلوغ جشنواره، فرصت کوتاهی پیش آمد تا محمد رضا با ابوالحسنی، دبیر اجرایی بیست و هفتمین جشنواره تئاتر استان یزد درباره برگزاری این رویداد هنری به گفت و گو بنشینیم؛ این گفت و گو را در ادامه می خوانید.
در آغاز گفت و گو، مختصری از خود و پیشینه ی تئاتری تان بگویید؟
من از همان دوران نوجوانی عاشق بازیگری بودم، و به همین دلیل کار تئاتر را از زمان دانش آموزی آغاز کردم. همزمان با تحصیلات متوسطه، در "خانه نمایش" آن زمان که وابسته به اداره فرهنگ و هنر یزد بود، کارهنری را ادامه دادم. پس از مدتی کارگردانی تئاتر را تجربه کردم سپس علاقه مند به نمایشنامه نویسی شدم و این گونه شد که پس از مدتی، هرسه را در کنار هم ادامه دادم.
پس از انقلاب و با گرفتن مدرک دیپلم، دانشگاه های کشور تعطیل شد، پس از خدمت سربازی که در جبهه سپری شد با کمیته فرهنگی جهاد سازندگی در زمینه تولید فیلم و نمایش های ترویجی، کار مورد علاقه ام را پیگیری کردم.
کمی بعد با سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان "مسئول واحد نمایش و حوزه هنری" عاشقانه فعالیت کردم و پس از آن تا به امروز، با اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد، در زمینه های گوناگون همکاری ام را ادامه داده ام.
چه شد که چند روز پیش از آغاز جشنواره به عنوان دبیر اجرایی معرفی شدید؟
از آن جایی که طبق روال سنواتی، دبیر اجرایی جشنواره به عهده ریاست انجمن هنرهای نمایشی استان بود، از مدت ها پیش آقای صاحب جلال بعنوان رییس انجمن نمایش، به عنوان دبیر اجرایی جشنواره معرفی شده بودند ولی چون از طرف شرکت محل کارشان برای سفر به ایتالیا، مأمور به خدمت شدند، این مسئولیت به عهده ی من گذاشته شد.
با توجه به اینکه نگاه من کمک به اجرای برگزاری این جشنواره بود، مخالفت نکردم و پذیرای خدمت گذاری به هنرمندان شدم.
حجم کارهایی که دبیر اجرایی هر جشنواره با آن رو به رو می شود بسیار زیاد است، و پذیرش این مسئولیت در آخرین دقایق، برنامه ریزی را سخت تر می کند، این مشکلات را چگونه مدیریت کردید؟
همان طوری که مستحضرید، بنده، سابقه دبیری جشنواره و دبیری اجرایی جشنواره های گوناگون، مانند سوره جوان، بچه های مسجد، ترویج و مشارکت مردمی و نیز جشنواره های تئاتری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی را در پرونده هنری خود دارم؛ همه ی این تجربه ها و نیز انتخاب افراد دلسوز و کارآمد در ستاد جشنواره، باعث شد بتوانیم مشکلات بهمن گونه ی این جشنواره تا حدودی ازسر راه برداریم و مشکلات بگونه ای مدیریت شد، که برنامه ی اجرای نمایش های جشنواره، بخوبی پیش برود.
با همه این ها، چند مشکل اساسی که از پیش می بایست برنامه ریزی شود، و این اتفاق نیفتاده بود و ما در روزهای برگزاری جشنواره به آن برخورد کردیم، استقبال بی سابقه تماشاچیان برای تماشای نمایش ها بود. دیگر مشکلاتی که می توانم تیتر وار به آن ها اشاره کنم، عبارتند از:
- محدودیت زمان بسته شده برای برگزاری جشنواره 2- انتخاب کارها به لحاظ کیفی از روی لیست گروه محترم بازبینی
3- کمبود سالن بلک باکس ومحدودیت ظرفیت سالن ها، با توجه به یک نوبت اجر شدن نمایش ها، باعث دلخوری و ناراحتی تعدادی از تماشاچیان هنردوست و هنرمندان شد.
درباره شکل دیگر داوری که در این دوره از جشنواره، رقم خورد نیز توضیح دهید؟
طبق نظرنسبی هبأت داوران مبنی بر شفاف سازی و همسو شدن با کارهای اجرایی، خواسته شد که جدای از نشست های نقد و بررسی، داوران یا نماینده آن ها نیز نشستی با گروه های شرکت کننده داشته باشند و در مورد کارهایشان بی پرده به گفتگو بنشینند تا زمینه را برای روز پایانی جشنواره فراهم کنند که تقریبا تکلیف برای همه مشخص شده باشد و از میان کارها شرکت کننده، با نظر جمعی گروه ها، به ویژه نویسندگان و کارگردانان هرگروه، یک یا دو کار برتر را برای شرکت در جشنواره تئاتر فجرمعرفی نمایند.
هیئت داروان به ویژه استاد ناصر حسینی مهر، نظرشان این است که در انتخاب گروه های برگزیده، همه سهیم باشند ولی از آن جایی که برای چنین روش تازه و مهمی، بستری فراهم نشده و اذهان شرکت کنندگان پذیرای این شیوه نیست، قرار شد، گروه ها با همان روش همیشگی معرفی شوند ولی حضور داوران در نشست های نقد و بررسی برای بیان دیدگاه شان، ادامه دارد.
در انتخاب 8 نمایش برای شرکت جشنواره از بین11 نمایش بازبینی شده، شما چه نقشی داشته اید؟
هیچ نقشی نداشته ام.
همان گونه که خودتان هم اشاره کردید، شما پیش از این تجربه کار به عنوان دبیر اجرایی جشنواره را داشته اید، سخت ترین بخش این مسئولیت چیست؟
پذیرفتن مسئولیت دبیر اجرایی، -البته اگر کسی احساس مسئولیت کند- سخت ترین بخش، همین پذیرش مسئولیت هست؛ چون سنک زیرین آسیاب می شود و باید در همه لحظه ها بر کار همه اعضای ستاد، نظارت داشته باشد و گاهی همراهی کند با همه این ها، گاهی پیش می آید که بر اثر یک بی دقتی و یا یک حرکت نسنجیده، همه زحمات دبیر اجرایی و اعضای ستاد به زیر سئوال می رود؛ اما نقطه اوج مشکلات یک دبیر اجرایی در جشنواره های تئاتر، پس از اعلام نتایج شکل می گیرد!
آن وقت است که عشق پر از احساس می آید و عقل می گریزد؛ در این جا کسی نمی گوید دبیر اجرایی نقشی نداشته، همه ی تیرهایی که به داوران شلیک می شود در نهایت کمانه می کند و در قلب دبیر اجرایی و اعضای ستادش جای می گیرد، که البته باید صبوری کرد و در برابر شلاق ها، استوار بود تا پس از چند روزی که آتش خاموش شود و عقل، برجای خود نشیند.
کیفیت نمایشهای بیست و هفتم نسبت به جشنواره ی سال پیش، را چگونه ارزیابی می کنید؟
چون از آغاز کار، این مسئولیت را نداشتم و برای هماهنگی در برگزاری هرچه بهتر جشنواره، سرگرم کار اجرایی خود و برطرف کردن مشکلات و کمبودها بودم، متأسفانه تنها یکی از نمایش ها را دیدم، بنابر این نمی توانم ارزیابی داشته باشم.
اجراهای عمومی نمایش ها، پیش از جشنواره چندان با کیفیت نبود، برای نمونه ساعت اجرای یکی از نمایش ها، ساعت 30/13 بود. چرا؟
پاسخ این پرسش بر می گردد ابتدا به عزیزان شورای انجمن هنرهای نمایشی استان، سپس شهرستان ها و مهمتر از همه دبیرخانه دائمی جشنواره ها. پاسخ این پرسش و پرسش هایی از این دست که:
- چرا فراخوان دیر ارسال می شود؟ - چرا وقتی گروهی درخواست شرکت در جشنواره را می دهد، پی گیر کارکرد یا عدم کارکردش نمی شویم؟ - چرا برنامه ریزی برای رفع مشکل گروه ها در راستای اجرای کارشان جدی گرفته نمی شود؟
چرا با توجه به نوع اجرا و سالن شان در شهرستان ها و یا مرکز استان، برنامه ریزی نمی شود؟
بعضی از نمایش ها برای اجرا در سالن قاب عکسی مناسب هستند ولی و تنها بنا به خواسته بی دلیل کارگردان، اجرا در سالن بلک باکس به آن ها داده می شود
این گونه موارد با کمی بی برنامه گی روی هم می شود و هیچ کس حرفی نمی زند تا دقیقه نود، آن وقت مانند کارهای امسال همه گروه ها خواهان اجرا در پلاتو- بلک باکس- می شوند و برای قانونی بودن جهت شرکت در جشنواره، کارگردان مجبور می شود اجراهای سوری برود و بر زحمت خود و گروه خود بی فزاید، که بتوانند در جشنواره شرکت کنند، این می شود آن چیزی که دیده اید و نمونه آورده اید.
درباره ی نمایشگاه کوچکی که در سالن انتظار برگزار شده بود و همچنین پیشکش کردن هر نمایش به یک پیشکسوت هم توضیح دهید؟
نمایشگاهی از لباس های طراحی شده برای نمایش های سال های گذشته بود؛ این حرکت تازه، ابتکاری از سرکار خانم مهدیه امامی بود که می تواند آغازی باش برای برپایی نمایشگاه های بزرگتر و البته با حضور بیشتر طراحان لباس نمایش در یزد، و همچنین آشنایی هنرمندان به ویژه کارگردانان با نمونه لباس های طراحی شده، در ژانر فرهنگ ها و تاریخ ملل.
به نظر من این گونه حرکت ها، از سویی زمینه ی رشد فکری و هنری گروه ها را فراهم می کند و از سویی دیگر طراحان لباس و کارهایشان در این گونه نمایشگاه ها بهتر و بیشتر دیده می شود و کارشان رونق می گیرد و نیز کارگردانان برای طراحی لباس کارشان گزینه های مناسب را آسان تر انتخاب می کنند.
و اما حرکت زیبای پیشکش کردن هر نمایش به یک پیشکسوت، پیشنهاد دوست هنرمندم آقای سعید شهریار بود که ما هم به نگاه زیبایش احترام گذاشته و آن را اجرا کردیم. خیلی از عزیزان هنرمند و دوستان بزرگوار به ستاد جشنواره برای انجام این کار، احسنت و آفرین گفتند، و ما هم برحسب وظیفه و امانت داری، همه ی تشویق ها را یک جا به آقای شهریار عزیز پیشکش می کنیم. درود بر اندیشه خلاق و سازنده شما و همه هنرمندانی که ما را این چنین در تفقد خود قرار می دهند.
سخن پایانی؟
پشت هر شکستی، پیروزی نهفته است که نگوی و نپرس. به شکستت عاقلانه بیاندیش و احترامش کن!
گفت و گو از: علی رضا خورشیدنام